Saterfriesisch

Fräislound waas in’t Middeloaler een Heimat foar ful Ordensgemeenskuppe

1132 siedelten sik eerstmoals Benediktinermönke ap fräisken Gruunde an. Dan koomen al boalde Augustiner, Zisterzienser, Prämonstratenser un Dominikoaner. In dät 13. Jierhunnert looken dan do Ritterorden, alsoo do Johanniter un Templer, in Fräislouind oun.

Do Klaastere wieren die Middelpunkt fon aal dät gäistlike Lieuwend. Do Mönke un Nunnen beededen foar dät Seelenhäil fon do Fräisen. Oaber uk foar dät politiske Lieuwend wieren do Klaastere nit wächtoutoanken. Do Mönke skreeuwen do fräiske Gjuchtstäkste ou un ferwoarden bääte do Klaastermuuren Urkunden un Ferdrääge.

Infoulge fon ju Reformation un Säkularisation wuden in Fräislound naitou  aal do klaasterlike Bauten stukken moaked. Ju litje Johanniterkapelle in Bokelesch häd uurlieuwt, uumdät ju tou dät Territorium fon dän Biskup in Münster heerde. Ju is een fon do lääste baugeschichtlike Tjuuchnisse fon do eenst so masse Klaasterloundskuppe ap fräisken Gruund.

Somäd is dät Seelterlound nit bloot truch sien Seelterfräisk berüümt

Dät is uk tougliek Heimat foar een historisk Kulturdenkmoal fon uutergewöönliken Wäid. Dät nimmt ju Meente Seelterlound tou n’Anlass, uum mädnunner mäd ju niederloundske Stichting (Stiftung) “Vrienden van de Nieuwe Schans“ een gränsuurgriepend Projekt tou’n Skaafjen fon regionale Informationszentren weer tou moakjen. Die archäologische Informationspunkt “Oude Remise“ (Alte Remise) fon dän niederloundske Partner in Bad Nieuweschans moaked klouk uur ju Äntstoundensgeschichte rund uum dät düütsk-niederloundske Dollart-Rebett.

In ju Meente Seelterlound wät in Bokelesch ieuwenske ju Klaasterkapelle aan historiske Wietenspunkt äntstounde, die uur ju betjuudenge Klaasterloundskup hääruutgungend ju Geschichte fon dän Johanniterorden in dät middeloalerlike Fräislound thematisierje wät.

Die Johanniterorden waas uutergewönlik masse in ju fräiske Gägend fertreeden

24 Niederlassungen looken sik in’t Middeloaler uur een Rebett, dät do binneneuropäiske Gränsen fon dälich wied uurtriet. In ju Geschichte fon dän Johanniterorden bildete sik aan gans häärruutroagenden Sunnerfal: Mädnunner sätten sik aal do fräiske Ordenshuuse (bit tou aan wissen Groad) fon ju Ordensleitung ou un looken in Fräislound hiere oaine Seeke truch: Uungebildete Laienbruure un Laiensustere wuden in Skoaren in do Ordenshuuse apnuumen. So äntstuden Dubbelklaastere, in do Mönke un Nunnen tousoamenlieuwden. Mädnunner widmeden jo Goad hier Lieuwend, dät  in ju ruuge fräiske Gägend boalde bloot uut ju hädde Loundoarbaid bestuud. Neen Wunner somäd, dät aan ritterlike Ordensbruur – as hie tou dän Ritterorden heerde – silläärge nit fräisken Gruund betreeden häd.

Un Bokelesch?

In ju Idylle fon dät Seelterlound is een Klaasterkapelle tou sjoon, ju ins dät gäistige Zentrum fon een litje Ordensgemeenskup fon Johanniter-Nunnen un –Mönke waas. Archäologiske Uutgreeuwenge an un rund uum ju Kapelle hääbe hiere Baugeschichte rekonstruierboar moaked. Metall-, Leder-, Bunken- un  Keramikfuunde läwwerje Waiwiese uur ju Lieuwenswareld fon do Bewoonere fon domoals.

Un hiere Lieuwend skient nit licht tou weesen hääbe: So uum 1472 äntfüürden twäin Gesandte fon dän Biskup in Münster aan Laienbruur, uum fon him Jäild tou ärprässjen. „Wie sunt aal äärm un Knächte fon aal do Äärme“ skreeuw tachentich Jiere leeter die Komtur ( Klostervorsteher) fon Bokelesch.

1587 sunt slieslik aal do Johanniter-Bruure un -Sustere ferswuunden. Die lääste Komtur fon Bokelesch  ferhierde do Goude fon dät Klaaster an twain Niederlounder un beendete deermäd ju boalde 300 Jiere duurjende Geschichte fon dät Ordenshuus. Do Goudere fon Bokelesch oaber bleeuwen noch bit in dät 19.Jierhunnert in ju Hounde fon dän Orden.